رهبر معظم انقلاب اسلامی سال ۱۴۰۱ را «سال تولید، دانشبنیان و اشتغالآفرین» نامگذاری کردند.
رهبر معظم انقلاب اسلامی در سخنرانی زنده و تلویزیونی در نخستین روز از سال ۱۴۰۱ ضمن تبریک عید نوروز و آغاز قرن جدید، در تبیین شعار سال جدید، تنها راه دستیابی به پیشرفت عادلانه و حل مشکل فقر را حرکت به سمت اقتصاد دانشبنیان خواندند و در بخش دیگری از سخنانشان با اشاره به مسائل جهانی در حال وقوع در افغانستان، اوکراین و یمن تأکید کردند: همه این حوادث نشاندهنده حقانیت و انتخاب درست ملت ایران در مبارزه با استکبار است.
حضرت آیتالله خامنهای، آمیختگی عید ملی نوروز با ذکر نیایش و دعا و معنویت را یکی از ویژگیهای نوروز ایرانی برشمردند و گفتند: بهار، مظهر امید و پیامآور طراوت و رویش است که امسال بهدلیل همراهی با نیمه شعبان که روز تولد امید بزرگ تاریخ و بشریت است، این امید مضاعف شده است.
رهبر انقلاب اسلامی با تأکید بر اینکه امید، منشأ همه حرکتها و پیشرفتها است، گفتند: کسانی که برای مردم سخن میگویند و یا مطلب مینویسند و یا پیام میفرستند، هر چه میتوانند در مردم امید ایجاد کنند زیرا امید عامل مهم پیشرفت است.
حضرت آیتالله خامنهای با اشاره به اینکه خداوند متعال زمینههای امید را برای ملت ایران فراهم کرده است، خاطر نشان کردند: بگذارید دشمنان از امیدواری ملت ایران به خشم بیایند.
ایشان بعد از این مقدمه وارد بحث اصلی خود شدند و با اشاره به انتخاب عناوین اقتصادی در یک دهه گذشته و همچنین شعار سال ۱۴۰۱ گفتند: علت اینکه برای امسال نیز عنوان و شعار اقتصادی انتخاب شد، اهمیت محوری مسئله اقتصاد و همچنین چالشهای اقتصادی در دهه نود است که رهایی از این چالشها نیازمند تدبیر، عمل و حرکت صحیح است.
حضرت آیتالله خامنهای با تأکید بر اینکه امروز مسئله اصلی مسئولان اجرایی و کسانی که در اداره کشور دخیل هستند، اقتصاد است، افزودند: البته رویکردهای مردمی جدیدی نیز به چشم میخورد که اگر به شکل مناسبی ادامه پیدا کند، دلگرمکننده است.
رهبر انقلاب اسلامی با تأکید بر اینکه تنها راه رسیدن به رشد اقتصادی، حرکت به سمت اقتصاد دانشبنیان است، افزودند: منظور از اقتصاد دانشبنیان، نگاه علمی و فناورانه به تولید در همه عرصهها است که نتیجه آن، کاهش هزینههای تولید، افزایش بهرهوری، ارتقای کیفیت محصولات، رقابتپذیر شدن تولیدات در بازارهای جهانی و کاهش قیمت تمامشده محصولات در داخل خواهد بود.
رهبر انقلاب با تأکید بر این واقعیت که دستیابی به پیشرفت عادلانه در اقتصاد و حل مشکل فقر فقط از مسیر تقویت تولید دانشبنیان میگذرد، گفتند: تعداد شرکتهای دانشبنیان باید افزایش یابد و این کار شدنی و ممکن است.
ایشان با اشاره به فعالیت حدود ۶۷۰۰ شرکت دانشبنیان در کشور گفتند: در سال جدید برای پاسخ به نیازهای کشور، تعداد شرکتهای دانشبنیان باید دو برابر شود البته این موجب نشود که عدهای، شرکتهایی را که واقعاً دانشبنیان نیستند، با این عنوان، تأسیس و راهاندازی کنند.
حضرت آیتالله خامنهای با اشاره به عقبتر بودن بعضی از بخشهای تولید همچون کشاورزی از ویژگیهای دانشبنیان افزودند: مسئله کشاورزی و دامداری بسیار مهم است و کشور باید در محصولات پایه غذایی همچون گندم، جو، ذرّت، خوراک دام و دانههای روغنی به امنیت کامل و خودکفایی لازم دست پیدا کند.
ایشان دستیابی به این هدف را با توجه به وسعت سرزمینی و فراوانی دشتهای حاصلخیز در کشور ممکن دانستند و گفتند: متأسفانه بخش کشاورزی جزو وابستهترین بخشهای کشور به واردات است که این وضع حتماً باید تعدیل شود.
رهبر انقلاب با اشاره به اظهارات یکی از وزرای سابق کشاورزی مبنی بر مانعتراشی ذینفعان واردات و جلوگیری از کاهش وابستگی در کالاهای اساسی گفتند: مبارزه با این وابستگی به علت منافع زیاد برخی افراد و احتمالاً نفوذ و کارشکنی آنها در بعضی از دستگاهها و وزارتخانهها دشوار است اما مسئولان باید همت کنند و این کار سخت را انجام دهند.
ایشان با تأکید بر لزوم حمایت مسئولان از شرکتهای دانشبنیان از طریق خرید محصولات آنها یا تخصیص امکانات، افزودند: تعداد شرکتهای دانشبنیان باید شاخص پیشرفت در هر بخش و شاخصی برای ارزیابی مسئولان آن وزارتخانه و دستگاه باشد.
حضرت آیتالله خامنهای، افزایش شرکتهای دانشبنیان را با توجه به امکانات کشور بخصوص مهمترین امکان و سرمایه کشور یعنی «نیروی انسانی تحصیلکرده» کاملاً ممکن خواندند و افزودند: بر اساس گزارشها، درصد بالایی از عناصر تحصیلکرده در رشتههای غیر مرتبط با تحصیل خود مشغول به کار هستند، در حالی که میتوان از همت نیروهای متخصص و جوان که بزرگترین ثروت کشور هستند، به نفع ثروتمند کردن کشور استفاده کرد.
ایشان «اشتغالآفرینی» را نیز در گرو افزایش شرکتهای دانشبنیان دانستند و گفتند: البته در این زمینه نباید دچار خطاهای گذشته شویم.
رهبر انقلاب در بیان یکی از این خطاها گفتند: در دولتهای قبل، طرحهای گوناگونی برای افزایش تولید مطرح و تسهیلات بانکی در اختیار افراد قرار داده شد اما تقریباً همه آن طرحها ناموفق بود بنابراین پولپاشی بدون ملاحظه به جایی نمیرسد و کارها باید درست و با مطالعه انجام شود.
ایشان با تأکید بر شکل دادن به فعالیتهای زنجیرهای شرکتهای دانشبنیان، یک ملاحظه نیز مطرح کردند و گفتند: در اثر برخی تصمیمهای اخیر ممکن است به بعضی از شرکتهای کوچک و متوسط ضربه وارد شود که دولت و بانکها نباید اجازه دهند چنین مشکلی ایجاد شود.
حضرت آیتالله خامنهای در بخش دیگری از سخنانشان با یادآوری تأکید سال قبل خود در روز اول سال مبنی بر پرهیز از «گره زدن اقتصاد کشور به تحریمهای آمریکا و بیان این حرف که تا تحریم است وضع همین است»، خاطرنشان کردند: خوشبختانه سیاستهای جدید در کشور نشان داد میتوان با وجود پا برجا بودن تحریمهای آمریکا پیشرفت کرد، تجارت خارجی را رونق داد، وارد قراردادهای منطقهای شد و در زمینه نفت و مسائل دیگر به دستاوردهایی رسید.
ایشان با تأکید بر اینکه ملت ایران در سالهای متمادی، شیوه کار خود را ارتقاء بخشیده و در چارچوب جدیت و منطق پیش رفته است، افزودند: کشور امروز بیش از هر زمان دیگری نیازمند کار و تلاش و همدلی و همافزایی یعنی همدلی و همافزایی میان ملت، همدلی و همافزایی میان مسئولان و همدلی و همافزایی میان ملت و مسئولان است.
رهبر انقلاب اسلامی برخی تنازعهای موجود را عمدتاً پوچ و برخاسته از هوای نفس و بیتقوایی دانستند و تأکید کردند: باید این مسائل را کنار گذاشت و در مسیر بسیج عمومی ملت ایران در راههای صلاح علمی، عملی، مقاومتی و خدمات اجتماعی خللی بهوجود نیاورد.